Melkmeid zwanger van zoldermeester (1723-1724)
- Alden Biesen
- 24 jan 2023
- 2 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 26 jan 2023
In het verleden gingen er in de buurt heel wat verhalen rond over Alden Biesen.
Eén van de verhalen was die van een melkmeid die zwanger was geraakt door de zoldermeester.

De Duitse Ridderorde was een gezelschap dat bestond uit vooral mannen. Jonge vrouwen en gehuwd huispersoneel zag men liever niet. De vrouwen hadden volgens hen een plek aan de haard, zorgend voor de kinderen. Toch kwam het al eens voor dat er toch een jonge vrouw op het domein werkte en dat kon al eens voor verrassende situaties zorgen…
Zo klopte de koemeid van Alden Biesen eind 1723 aan bij de secretaris-kanselier. In paniek vertelde ze dat er een ongelukje was gebeurd. De 35-jarige Willem Clercx, zoldermeester van Alden Biesen, had op de koemeid ingepraat en haar verleid en zo was zij zwanger geraakt. Al snel was de meid in paniek, want zij wist natuurlijk dat ze haar zwangerschap niet ging kunnen verbergen. Pastoor Filip Meurs had het buikje bespeurd en een ontslag volgde al snel.
De Ordepriester was nieuwsgierig naar wie de vader was van het kind, maar de koemeid wilde geen namen noemen. Zij had immers nog de hoop dat Clercx haar zou bijstaan tijdens en na de zwangerschap, dat bleek al snel ijdele hoop te zijn. De koemeid was arm en kon de zoldermeester dus niet dwingen tot het houden van het kind, betaling van het kraambed of onderhoudsgeld. Toen ze voor hulp aanklopte bij de kanselier, kreeg zij ook daar een negatief antwoord.
Ondertussen was ook Clercx ontslagen, want de situatie schaadde de reputatie van Alden Biesen natuurlijk. Landcommandeur Schönborn liet echter snel weten dat Clercx terug in dienst moest genomen worden. Het was niet zo eenvoudig om een Biesense beambte op straat te zetten, zeker niet als het iemand met een staat van dienst als Clercx was.
Er was immers de vrees dat Willem Clercx de vuile was ging buitenhangen en kostbare kennis over Alden Biesen kon delen. Schönborn zag het als een ideale kans om vat te houden op de zoldermeester en de financiële situatie zo goed mogelijk te houden. Het zorgde wel voor ruimte om de aanstaande moeder een vergoeding te betalen en zo kon de, ondertussen ex-koemeid beter voor haar kind zorgen en kon Biesen een blamage vermijden.
Copyright: Jef Mertens
De sociale dynamiek van landgoederen in de 18e eeuw
Het verhaal van de zwangere melkmeid en de zoldermeester op Alden Biesen werpt een fascinerend licht op de complexe sociale verhoudingen die kenmerkend waren voor grote landgoederen in de 18e eeuw. Deze episode illustreert niet alleen de kwetsbaarheid van vrouwen in lagere sociale klassen, maar ook de rigide hiërarchische structuren die het dagelijkse leven op zulke domeinen bepaalden.
Wat bijzonder opvallend is aan dit verhaal, is hoe het de informele machtsdynamiek binnen de huishoudelijke hiërarchie blootlegt. De zoldermeester bevond zich in een unieke positie - hoger dan de gewone knechten en meiden, maar lager dan de eigenlijke beheerders van het landgoed. Deze tussenpositie creëerde vaak ambigue verhoudingen waarbij macht kon worden…