De site van Landcommanderij Alden Biesen herbergt één van de grootste hoogstamboomgaarden van ons land, beheerd door de Nationale Boomgaardenstichting (NBS). Fruit in al zijn vormen (ook exotisch) was van oudsher aanwezig in kasteel- en abdijtuinen, en kende vanaf de 17^de eeuw een enorme groei. Vooral in de 19^de en begin 20^ste eeuw werden in Haspengouw honderden nieuwe variëteiten ontwikkeld, een belangrijke factor in de agro-economie. De opkomst van de industriële laagstamboomgaarden decimeerde het aantal hoogstamfruitbomen: honderden soorten dreigden te verdwijnen. De NBS tracht deze evolutie te keren. 

Dr. Paul Van Laer, coördinator van de Nationale Boomgaardenstichting, neemt ons mee op fruitreis naar de ‘Hemelse Bergen’ in het grensgebied tussen Kazachstan, Kirgizië en het westen van China, via de Zijderoute naar de Griekse en Romeinse wereld. Deze laatsten introduceerden de vele vruchten in onze contreien, en via de middeleeuwse kloostertuinen en de barokke kasteelhoven evolueerden deze tot de groene hoogstamboomgaarden die de Haspengouwse dorpen tot diep in de 20^ste eeuw omringden. Paul volgt het voetspoor van bekende pomologen en wetenschappelijke ontwikkelingen van de 18^de tot de 20^ste eeuw. En natuurlijk gaat hij in op de evolutie van de moderne fruitteelt.  

Een reis die je alvast nog niet vaak hebt kunnen meemaken, onder de enthousiaste leiding van een fruitkenner in hart en ziel. 

Paul Van Laer 

Dr. Paul Van Laer had tijdens zijn studies landbouwwetenschappen (vandaag bio-ingenieur) al duidelijk de richting van de fruitteelt gekozen. Zijn thesis handelde over de selectie en het virusvrij maken van onderstammen voor appel- en perenbomen.  

Zijn professionele carrière leidde hem via het toenmalige opzoekingsstation van Gorsem (vandaag PCFruit), en een kortstondige periode als leraar aan de tuinbouwschool en het HIK (vandaag Thomas More) te Geel, naar een 24-jarige loopbaan als fruitteeltvoorlichter en ‘breeder’ (kruisen van nieuwe appelvariëteiten) bij de boomkwekerij Nicolaï in Sint-Truiden en de spin off aan de KULeuven voor de verdeling van fruitgewassen. De functie bracht hem tot in verre uithoeken van Europa.  

Sinds 2009 werkt Paul als coördinator voor de Nationale Boomgaardenstichting. De nadruk ligt op het behoud van de hoogstamboomgaarden en hun traditionele variëteiten, en het terug introduceren van deze variëteiten in het landschap en de fruittuinen. Zijn uitgebreide kennis van deze soorten en hun historische achtergrond is dan ook indrukwekkend. Hij heeft reeds verschillende publicaties op zijn naam staan. 

Afbeeldingen 

Hugo van der Goes (ca. 1440-1482), De zondeval, verf op eik, na 1479, Kunsthistorisches Museum.